Urodził się  1 lipca 1959 w Bydgoszczy , zmarł 17 czerwca 2019 w Prądkach. Polski oficer wywiadu, z wykształcenia prawnik, działacz opozycji w PRL.

W latach 1998–2001 był szefem Urzędu Ochrony Państwa, a w latach 2005–2008 szefem  Agencji Wywiadu. W 2010 roku został zastępcą szefa Biura Bezpieczeństwa Narodowego.

Absolwent Wydziału Prawa i Administracji na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu. Studiował również historię. Jako student związał się z ruchem opozycyjnym, od wiosny 1980 działał w opozycyjnym wydawnictwie „Alternatywy”. W latach 1980–1981 był przewodniczącym Niezależnego Zrzeszenia Studentów UMK. 

Karierę w służbach specjalnych rozpoczął w 1990 od pracy w nowo utworzonym Urzędzie Ochrony Państwa. W latach 1990–1997 był szefem Delegatury UOP w Bydgoszczy. Jego działalność na tym stanowisku spotkała się z wysokim uznaniem przełożonych. W 1993 został przez Prezydenta RP Lecha Wałęsę odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi za działalność na rzecz umacniania bezpieczeństwa wewnętrznego kraju, zaś minister spraw wewnętrznych Andrzej Milczanowski przedterminowo mianował go na stopień kapitana. 

W 1997 roku został awansowany na stanowisko zastępcy szefa UOP, rok później objął funkcję szefa Urzędu.  Za zasługi w działaniach związanych z akcesją Polski do NATO otrzymał nagrody (1999 rok i 2000 rok). 

Piastował funkcje m. in. szefa Agencji Wywiadu czy zastępcy szefa Biura Bezpieczeństwa Narodowego. Zmarł 17 czerwca 2019 w Prądkach koło Bydgoszczy. Pochowany na cmentarzu w podbydgoskim  Cielu.

24 czerwca 2019 jego imieniem nazwano salę posiedzeń Zarządu Województwa Kujawsko-Pomorskiego w Urzędzie Marszałkowskim (nr 208), w której w lutym 1981 roku odbywał się strajk studencki współorganizowany przez Zbigniewa Nowka. Jest tam też tablica poświęcona jego pamięci. 

Pośmiertnie został odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2019).