Zakres wykonanych analiz fizykochemicznych:

• składniki nieorganiczne: Ca, Mg, Na, K, Cl, SO4, HCO3, SiO2, NO3, NO2, NH4 oraz As, Al, B, Ba, Cr, Co, Cu, Fe, Li, Mn, Ni, PO4, Sb, Sr,
• składniki organiczne:  ogólny węgiel organiczny (OWO), fenol, anilina, składniki BTEX (benzen, toluen, etylobenzen, ksylen), difenylosulfon, chloroanilina, epichlorohydryna, hydroksybifenyle, nitrobenzen lub suma związków nitrowych, oktylofenole, toluenodiamina, toluidyna, sumy WWA, suma AOX, a także PCE i TCE,
• parametry fizykochemiczne: temperatura, odczyn pH, przewodność elektrolityczna właściwa oraz potencjał redox – Eh).

Inwentaryzacja otworów monitoringowych oraz studni przydomowych na terenie osiedla Łęgnowo-Wieś.
W październiku 2018 pracownicy firmy Arcadis chodzili po zachemowskich lasach inwentaryzując otwory monitoringowe. Dzięki niej poznaliśmy dokładną lokalizację GPS. Nie wszystko w terenie wygląda tak jak na mapach, część otworów jest zlikwidowana, a istniejące piezometry ze względu na lokalizację oraz stan techniczny nie dają właściwych informacji o rzeczywistym stanie zanieczyszczenia środowiska gruntowo – wodnego. Udało się zinwentaryzować 94 otwory monitoringowe, w terenie udało się dotrzeć do 57 z nich. Pozostałą część (37) stanowią otwory zlokalizowane na terenie zakładu NitroChem S.A, bądź w rejonie składowiska przy ul. Zielonej. 85% piezometrów jest w stanie dobrym, jednak woda oceniona organoleptycznie wykazuje stan słaby. 51% studni użytkowanych jest regularnie, większość przeznaczona jest do podlewania upraw. W ramach inwentaryzacji przeprowadzono polowe badania wody, w zakres których wchodził pomiar temperatury, odczynu pH, przewodności elektrolitycznej (PEW) oraz potencjału redox (Eh).

Inwentaryzację studni indywidualnych na terenie osiedla Łęgnowo – Wieś poprzedzał wywiad z mieszkańcami osiedla w celu zidentyfikowania możliwie jak największej ilości studni indywidualnych, które znajdują się na badanym obszarze. W poszczególnych studniach wykonano pomiary lokalizacyjne, podobnie jak w przypadku piezometrów. Ogółem zinwentaryzowano w ten sposób  51 studni indywidualnych.

 
Pobór prób ze studni indywidualnych i otworów na „Zachemie”. Przedstawiciele akredytowanego laboratorium I2 Analytico Ltd pobrali 10 prób z otworów monitoringowych Zachemu i 8 prób ze studni indywidualnych. Badania prowadzone były w akredytowanym laboratorium I2 Analytico Ltd w Rudzie Śląskiej (część badań w laboratorum i2 Anylytico Ltd w Anglii).

 
W większości krajów Europy brak jest w prawodawstwie rozporządzeń określających dopuszczalne zawartości aniliny, toluidyny, chloroaniliny, nitrobenzenu oraz nitrotoluenu. Najwyższe dopuszczalne zawartości tych substancji określone zostały przez Agencję Ochrony Środowiska Stanów Zjednoczonych (EPA) i Dutch Soil Remediation Circular (2009) - Intervention values. W związku z tym analizę otrzymanych wyników badań chemicznych dla półlotnych związków organicznych (SVOCs), monoaromatów przeprowadzono w nawiązaniu do istniejących standardów amerykańskich i holenderskich.

Według kryteriów wody do spożycia tj. Rozporządzenia Ministra Zdrowia Dz.U. 2017 poz. 2294 we wszystkich badanych próbkach rozpoznano złą jakość wód podziemnych. Niemal wszystkie próbki wody wykazały stężenia żelaza i manganu przekraczające najwyższe dopuszczalne zawartości. Ponadto w wielu badanych próbkach wody występują ponadnormatywne zawartości siarczanów, chlorków, fosforanów, związków azotowych, wodorowęglanów oraz związków organicznych, wyrażonych w postaci ogólnego węgla organicznego (OWO). W zakresie zanieczyszczeń związanych z profilem produkcyjnym Zachemu, stwierdzono ponadnormatywne zawartości wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) oraz półlotnych związków organicznych i benzenu (ponad 50-krotne).

Według kryteriów dla wód podziemnych, tj. Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 21 grudnia 2015 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu jednolitych części wód podziemnych (Dz.U. 2016 poz. 8).

Wody klasyfikowano wg I-V klas jakości, z czego I-III jest dobrym stanem chemicznym, IV – V jest złym stanem chemicznym. Żadna z badanych próbek wody nie spełniała standardów dla klasy I-III.  Tylko jedna odpowiadała wymaganiom IV klasy. Pozostałe próbki należą do klasy V.

15 nowych piezometrów na Łęgnowie.
             
Projekt na wykonanie sieci monitoringu, składającej się z 15 piezometrów, zlokalizowanych barierowo został zatwierdzony w Urzędzie Marszałkowskim w dniu 25.10.2018 (nr decyzji ŚG-V.7430.24.2018), a od 13 listopada 2018 rozpoczęło się wiercenie 15 piezometrów oznaczonych PUM 1-15do głębokości 10 i 18 metrów. Piezometry były wiercone na terenie Infrastruktura Kapuściska S.A oraz Nadleśnictwa Bydgoszcz, które udostępniło teren do badań. Następnie pobrane zostaną próbki gruntu i wody do analiz fizykochemicznych. Analizy będą wykonywane w laboratorium I2 Analytical Ltd.

W sumie:

• pobrano 21 prób gruntów
• pobrano 15 próbek wody podziemnej
• wykonano 15 analiz granulometrycznych gruntu
• wykonano 21 analiz laboratoryjnych wody i gruntu
• Wody ze wszystkich 15 piezometrów sklasyfikowano do IV i V klasy – niezadawalająca i zła jakość

Żadna z badanych prób nie spełnia standardów dla klasy I-III. We wszystkich próbach wody oznaczono AOX  w stężeniach 5-20 krotnie przekraczających wartości graniczne, ponadnormatywnie występuje benzen – 40 krotnie przekroczenia, w 3 próbach WWA i OWO, przekroczenia zw.  Nieorganicznych. Ekstremalnie wysokie stężenia dla nitrobenzenu, hydroksybifenylu i toluendiaminy, w dwóch piezometrach przekraczały 1,6, 2,2 i 7 tys. razy dopuszczalne wartości. Bardzo wysokie stężenia aniliny i toluidyny, mniejsze przekroczenia dla chloroaniliny, sulfonu difenylu i naftalenu. W żadnym z piezometrów woda nie spełniają wymogów wody pitnej.

W świetle uzyskanych wyników można wskazać, że znaczny obszar w granicach osiedla Łęgnowo Wieś jest zanieczyszczony przez toksyczne substancje organiczne i nieorganiczne jakie przeniknęły w strumieniu wód podziemnych z terenu dawnych Zakładów Chemicznych „Zachem” w Bydgoszczy. Należy mieć jednak na uwadze, że jest to ocena punktowa i na tej podstawie nie można określić w pełni przestrzennych warunków środowiskowych.

Do pobrania: