Miasto planuje ubiegać się o dofinansowanie do realizacji przedsięwzięcia pn.  „Wykonania kompleksowych ocen stanu środowiska na wielkoobszarowym terenie zdegradowanym: WTZ Zachem – Zielona i WTZ Zachem – SOE, położonym na terenie Zakładów Chemicznych „Zachem” w Bydgoszczy wraz z projektami planów poprawy stanu środowiska” w ramach projektu pn. „Inwestycje w neutralizację ryzyka i rekultywację wielkoobszarowych terenów poprzemysłowych i Morza Bałtyckiego”. Przedsięwzięcie to może być finansowane po uruchomieniu środków w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności.

Przypomnijmy, że Ustawa z dnia 16 czerwca 2023 r. o wielkoobszarowych terenach zdegradowanych wskazała 5 obszarów, dla których konieczne jest podjęcie działań związanych z poprawą stanu środowiska – to tereny po Zachemie a także zdegradowane obszary w Jaworznie, Tarnowskich Górach, Tomaszowie Mazowieckim i Zgierzu. Odpowiedzialność za oczyszczenie zanieczyszczonych obszarów poprzedni rząd i Sejm przekazał samorządom.

To ogromny koszt – według ekspertów całkowita poprawa stanu środowiska Zachemu może kosztować nawet 2,5 miliarda złotych. Najbardziej znany z tych terenów to tzw. kompleks  składowisk Zielona o powierzchni ok. 173 ha. Na tym terenie są 3 składowiska z ponad 106 tys. ton odpadów pozachemowskich. Wielokobszarowy teren zdegradowany - Zachem SOE zajmuje obszar 114 ha, znajdują się tu 2 składowiska z 91 tys. ton odpadów pozachemowskich. 

Poprawa stanu środowiska Zachemu – krok 1

Konkurs na wykonanie oceny stanu środowiska terenów wymienionych w ustawie ogłosił już Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Wnioski będą przyjmowane najpóźniej do 30 września br. Realizacja I etapu powinna być wykonana do 30 czerwca 2025 r. Zakończenie całego zadania (łącznie z opracowaniem planów poprawy stanu środowiska) należy wykonać do 30 czerwca 2026 r. W puli środków pomocowych jest ponad 245 milionów złotych. Z pieniędzy tych można sfinansować m.in. wykonanie kompleksowej oceny stanu środowiska i analizę danych, która doprowadzi do przygotowania dokumentacji, która posłuży do stworzenia planów poprawy stanu środowiska, a także na przygotowanie dokumentacji inwestycyjnej w tym zakresie.

Pierwszy krok to ocena stanu środowiska i zdobycie na niego dofinansowania. W środę (25 września) bydgoscy radni zajmą się podjęli uchwałę, która powierza zadania przygotowania wniosku i jego późniejszej realizacji Miejskim Wodociągom i Kanalizacji. – Za najkorzystniejszy sposób realizacji zadania własnego w zakresie przygotowania wniosku o dofinansowanie, uznaje się powierzenie go do wykonania spółce komunalnej – MWiK, będącej przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym działającym na terenie gminy. Jest to motywowane posiadaną przez MWiK wiedzą odnośnie do wielkoobszarowego terenu zdegradowanego (Zakłady Chemiczne „Zachem” w Bydgoszczy) i jego stanu, doświadczeniem i wiedzą MWiK w zakresie podejmowania działań odnoszących się do ochrony środowiska, w tym w zakresie prowadzenia badań służących ocenie stanu środowiska i planowaniu działań zmierzających do poprawy jego stanu, jak również doświadczeniem w zakresie realizacji projektów korzystających z dofinansowania zewnętrznego, w tym środków dysponowanych przez NFOŚiGW –czytamy w uzasadnieniu projektu uchwały.

W ramach wniosku przewiduje się zrealizować: 
1.    Wykonanie kompleksowych ocen stanu środowiska dla 2 obszarów WTZ Zachem-Zielona, WTZ Zachem-SOE, które obejmuje przeprowadzenie badań: właściwości odpadów, zanieczyszczenia wód powierzchniowych i podziemnych, zanieczyszczeń powierzchni ziemi, zanieczyszczenia powietrza, stanu technicznego zabezpieczeń ograniczających rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń wykonanych przez Zachem, przeprowadzenia inwentaryzacji terenu pod względem przyrodniczym, geodezyjnym oraz przeprowadzenie oceny ryzyka dla zdrowia i środowiska. 
2.    Opracowanie projektów poprawy stanu środowiska dla 2 obszarów WTZ Zachem-Zielona i WTZ Zachem-SOE.
3.    Powołanie zespołu ekspertów wspierających Miasto pod kątem merytorycznym w procesie realizacji zadań.
4.    Przeprowadzenie kampanii informacyjnej i edukacyjnej skierowanej do mieszkańców.

Dofinansowanie można otrzymać na przygotowanie analiz na dwóch obszarach:
•    WTZ ZACHEM – ZIELONA, w skład którego wchodzą składowiska: Izolowane Składowisko
Osadów (ISO), składowisko odpadów niebezpiecznych w dawnym wyrobisku piasku oraz
Ogólnozakładowe Składowisko Odpadów innych niż niebezpieczne (OSO) wraz z sąsiadującymi obszarami, na których występuje istotne zagrożenie dla zdrowia ludzi i stanu środowiska spowodowane emisją z tych składowisk, o łącznej powierzchni 172,9981 ha,
•    WTZ ZACHEM – SOE, w skład którego wchodzą składowiska: Staw Sedymentacyjny Epichlorohydryny (SOE) i składowisko popiołów wraz z sąsiadującymi obszarami, na których występuje istotne zagrożenie dla zdrowia ludzi i stanu środowiska spowodowane emisją z tych składowisk, o łącznej powierzchni 114,2780 ha.

Oszacowane koszty to ponad 46 mln złotych netto. Wnioski można składać do 30 września br.