Skrzynka lęgowa to specjalnie przygotowana konstrukcja, najczęściej wykonana z drewna z przeznaczeniem na gniazda, głównie dla ptaków, ale również dla nietoperzy czy innych zwierząt mających problem ze znalezieniem odpowiedniego miejsca na swoje siedlisko. Takie skrzynki doskonale wpisują się w działania mające na celu chronić zagrożone gatunki. Wieszanie takich skrzynek jest jednym z istotnych elementów ochrony ptaków. Oprócz dobrego wpływu na populację, dzięki takim budkom możemy również podglądać ich codzienne życie.

Skrzynki lęgowe można wieszać przez cały rok, jednak najlepiej uczynić to od jesieni do końca zimy. Pamiętajmy, że im dłużej taka skrzynka wisi, tym jest większa szansa na zajęcie jej przez ptaki.

Niedawno rozpoczął się okres lęgowy ptaków dlatego coraz więcej skrzydlatych przyjaciół potrzebuje naszej pomocy. Jest to czas w którym ptaki dobierają się w pary i wychowują młode. Jest to czas objęty szczególną ochroną ich siedlisk i miejsc gniazdowych.

Poniżej przedstawiamy kilka zasad, którymi należy się kierować, jeżeli zamierza się skutecznie i zgodnie z prawem służyć przyrodzie.

Skrzynki lęgowe należy czyścić, usuwając z nich m.in. zeszłoroczne gniazda, w okresie od 16 października do końca lutego następnego roku. Po tym czasie usuwanie gniazd, zgodnie z prawem, wymaga zgody właściwego miejscowo regionalnego dyrektora ochrony środowiska (w województwie kujawsko- pomorskim – Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Bydgoszczy). Zanim zamontujemy skrzynkę lęgową na drzewie lub budynku należy zastanowić się jakiemu gatunkowi ją dedykujemy. Różne gatunki wymagają skrzynek o konkretnych rozmiarach i otworach wlotowych. Ważna jest także wysokość, na której skrzynka zostanie wywieszona. Pamiętajmy, że skrzynki lęgowe to siedliska zastępcze i chrońmy miejsca dotychczas zasiedlane przez ptaki i nietoperze (dziuplaste drzewa, szczeliny w budynkach, otwory pod dachówkami, itp.). Miejsca lęgowe ptaków podlegają ochronie przez cały rok (także poza sezonem lęgowym, np. również jesienią i zimą). Na zniszczenie siedliska lęgowego (np. zamknięcie otworu wentylacyjnego w stropodachu, wykorzystywanego przez np. kawki) wymagana jest zgoda Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Bydgoszczy. Starajmy się wieszać skrzynki lęgowe tak, aby pozostawały przynajmniej w częściowym zacienieniu. Nie należy montować skrzynek bezpośrednio na dachu w pełni nasłonecznionym miejscu. Jeżeli w ogrodzie pozostały suche części roślin z ubiegłego sezonu, sterty liści lub gałęzi postarajmy się nie ruszać ich, nie wyrzucać, aż do czasu, kiedy temperatury powietrza ustabilizują się na poziomie powyżej 5 stopni Celsjusza. Są to idealne zimowiska, zajmowane przez różne grupy zwierząt, np. jeże, płazy – ropuchy, żaby i owady.

Planując nasadzenia na kolejny rok może warto zarezerwować grządkę na naszych sprzymierzeńców: owadów zapylających i zasadzić rośliny bogate w nektar i pyłek, np. zioła m.in. kocimiętkę, lebiodkę, macierzankę, szałwię, czy byliny takie jak: jeżówka, krwawnica, liatra.

Warto wiedzieć:

W ostatni weekend stycznia w całej Polsce, miało miejsce zimowe liczenie ptaków, organizowane przez Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków OTOP. W Bydgoszczy łącznie stwierdzono ok. 780 ptaków, wśród których rozpoznano 33 gatunki. Oprócz licznie występujących ptaków wodnych krzyżówek (350) i łysek (50) zaobserwowano rzadsze nurogęsi (35), krakwy (20), łabędzie nieme (10). Atrakcją były bielaczki, czaple białe, czaple siwe i zimorodki.  Grupie udało się zaobserwować niezwykle rzadkie gatunki: kormorana małego i sokoła wędrownego. Zimowe liczenie ptaków stanowiło kontynuację programu pn. „Przywrócić Wisłę - grupa birdwatching”, realizowanego przez Stowarzyszenie Miłośników Starego Fordonu w 2017 r., a dofinansowanego przez Miasto Bydgoszcz - Bydgoskie Centrum Informacji.