Jedną z form zrzeszenia się mieszkańców Bydgoszczy, zainteresowanych realizacją konkretnego zadania publicznego, w trybie inicjatywy lokalnej jest utworzenie stowarzyszenia zwykłego.

Jest to uproszczona forma stowarzyszenia, które nie posiada osobowości prawnej. Stowarzyszenie zwykłe może we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywane.

Każdy członek odpowiada za zobowiązania stowarzyszenia zwykłego bez ograniczeń całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi członkami oraz ze stowarzyszeniem. Odpowiedzialność ta powstaje z chwilą, gdy egzekucja z majątku stowarzyszenia zwykłego okaże się bezskuteczna

Założenie stowarzyszenia zwykłego jest bardzo proste. Wystarczy, żeby co najmniej trzy pełnoletnie osoby fizyczne, posiadające obywatelstwo polskie, poczyniło w tym kierunku stosowne czynności. Osoby prawne (lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej), do których zalicza się spółki, organizacje pozarządowej itp. nie mogą być członkami stowarzyszenia zwykłego, ponieważ zrzesza ono wyłącznie osoby fizyczne. Członkiem stowarzyszenia zwykłego może być natomiast osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą pod warunkiem, że przystępuje jako osoba fizyczna niezwiązana z daną działalnością gospodarczą czyli, jako Jan Kowalski nie zaś jako Jan Kowalski prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą firmy. Analogicznie jest w przypadku osób prawnych (lub jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej), które nie mogą być członkami stowarzyszenia zwykłego, natomiast pracownicy danego podmiotu takie członkostwo mogą posiadać. Podkreślamy tutaj, że  w przypadku inicjatyw Lokalnych stowarzyszenie zwykłe powinni założyć wyłącznie mieszkańcy Bydgoszczy, bowiem tylko oni mogą korzystać z budżetu obywatelskiego miasta Bydgoszczy, obejmującego m.in. Program "25/75" Inicjatyw Lokalnych.

Utworzenie Stowarzyszenia Zwykłego

Osoby zamierzające założyć stowarzyszenie zwykłe, ustanawiają regulamin działalności w formie uchwały, określający w szczególności:

1.   nazwę stowarzyszenia zwykłego,

2.   cel lub cele,   

3.   teren działania - w ramach Programu "25/75" Inicjatyw Lokalnych jest to teren miasta Bydgoszczy,

4.   środki działania,

5.   siedzibę,

6.   przedstawiciela reprezentującego stowarzyszenie zwykłe albo zarząd (Stowarzyszenie zwykłe, które zamierza posiadać zarząd, określa w regulaminie tryb jego wyboru oraz uzupełniania składu, kompetencje, warunki ważności jego uchwał oraz sposób reprezentowania stowarzyszenia zwykłego w szczególności zaciągania zobowiązań majątkowych),

7.   zasady dokonywania zmian regulaminu działalności,

8.   sposób nabycia i utraty członkostwa,

9.   sposób rozwiązania stowarzyszenia zwykłego.

Wzór regulaminu stowarzyszenia zwykłego, tworzonego w celu podjęcia inicjatywy lokalnej, które posiada Zarząd albo, które posiada Przedstawiciela.

Zarząd stowarzyszenia zwykłego albo  przedstawiciel  reprezentujący  stowarzyszenie zwykłe:

Stowarzyszenie zwykłe reprezentuje przedstawiciel reprezentujący stowarzyszenie zwykłe albo zarząd.

UWAGA! Podejmowanie przez przedstawiciela reprezentującego stowarzyszenie zwykłe albo zarząd czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu wymaga uprzedniej zgody wszystkich członków stowarzyszenia zwykłego oraz udzielenia przez nich pełnomocnictwa do dokonania tych czynności.

Wzór pełnomocnictwa udzielonego Przedstawicielowi lub Zarządowi przez członków Stowarzyszenia założonego po 20.05.2016 r.

Czynnościami przekraczającymi zakres zwykłego zarządu są w szczególności:

1.   nabycie oraz zbycie nieruchomości lub prawa użytkowania wieczystego;

2.   ustanowienie ograniczonego prawa rzeczowego;

3.   zawarcie umowy kredytu albo pożyczki;

4.   przejęcie długu, uznanie długu, zwolnienie z długu, przystąpienie do długu, zawarcie umowy poręczenia lub zawarcie innej podobnej umowy;

5.   zaciągnięcie innych zobowiązań przekraczających wartość 10 000 zł.

Stowarzyszenie zwykłe, które zamierza posiadać organ kontroli wewnętrznej, określa w regulaminie działalności tryb jego wyboru, uzupełniania składu oraz jego kompetencje.

 Postępowanie w sprawie wpisu do ewidencji stowarzyszeń zwykłych

Następnym krokiem jest złożenie przez przedstawiciela reprezentującego stowarzyszenie zwykłe albo zarząd Wniosku o wpis stowarzyszenia zwykłego do ewidencji stowarzyszeń zwykłych prowadzonej przez Prezydenta Miasta Bydgoszczy (Urząd Miasta Bydgoszczy, Wydział Spraw obywatelskich, ul. Przyrzecze 13, 85-102 Bydgoszcz). Złożenie ww. wniosku nie wiąże się z obowiązkiem uiszczenia opłaty skarbowej.

Do ww. wniosku należy załączyć:

1.   regulamin działalności stowarzyszenia,

2.   listę założycieli stowarzyszenia, zawierającą ich imienia i nazwiska, datę i miejsce urodzenia, miejsce zamieszkania oraz własnoręczne podpisy założycieli,

3.   imię i nazwisko, adres zamieszkania oraz numer PESEL przedstawiciela reprezentującego stowarzyszenie albo członków zarządu,

4.   adres siedziby stowarzyszenia,

5.   imię i nazwisko, adresy zamieszkania oraz numer PESEL członków organu kontroli wewnętrznej, tylko w sytuacji gdy regulamin działalności stowarzyszenia przewiduje organ kontroli wewnętrznej, co nie jest wymagane ustawą.

UWAGA! Jeżeli wniosek o wpis składa zarząd stowarzyszenia, podpisują go wszyscy członkowie zarządu.

Wniosek stowarzyszenia zwykłego posiadającego Zarząd;

Wniosek stowarzyszenia zwykłego posiadającego przedstawiciela;

Jeżeli wniosek o wpis zawiera braki,  organ nadzorujący wzywa do jego uzupełnienia w terminie 14 dni od daty otrzymania wezwania. Termin na dokonanie wpisu liczy sie od dnia uzupełnienia wniosku o wpis. Nieuzupełnienie wniosku o wpis w terminie 14 dni powoduje jego bezskuteczność.

Wpisu do ewidencji dokonuje w terminie 7 dni od daty wpływu wniosku o wpis lub uzupełnienia jego braków, natomiast informacja o dokonaniu wpisu do ewidencji albo bezskuteczności wniosku o wpis, zostaje przekazana przedstawicielowi reprezentującemu stowarzyszenie zwykłe albo zarządowi niezwłocznie.

W ewidencji zamieszcza się:

1.   nazwę stowarzyszenia zwykłego, jego cel lub cele o środki działania oraz adres siedziby;

2.   imię i nazwisko przedstawiciela reprezentującego stowarzyszenie zwykłe albo członków zarządu oraz sposób reprezentowania stowarzyszenia zwykłego przez zarząd, o ile regulamin działalności przewiduje ten organ;

3.   imię i nazwisko członków organu kontroli wewnętrznej, o ile regulamin działalności przewiduje ten organ;

4.   informacje o regulaminie działalności i jego zmianach;

5.   informację  o posiadaniu statusu organizacji pożytku publicznego;

6.   informacje o przekształceniu lub rozwiązaniu stowarzyszenia zwykłego;

7.   imię i nazwisko likwidatora stowarzyszenia zwykłego;

8.   informację o zastosowaniu wobec stowarzyszenia zwykłego środków nadzoru, o których mowa w rozdziale 3 ustawy - Prawo o stowarzyszeniach.

UWAGA! W terminie 7 dni od daty wystąpienia zdarzenia uzasadniającego zmianę ww. danych, stowarzyszenie zwykłe ma obowiązek złożenia wniosku o zamieszczenie w ewidencji zmienionych danych, załączając dokumenty stanowiące podstawę zmiany. Stowarzyszenie zwykłe ma obowiązek informować także o zmianie adresu zamieszkania przedstawiciela reprezentującego stowarzyszenie, członków zarządu oraz członków organu kontroli wewnętrznej.

Ewidencja jest jawna i udostępniana na stronie podmiotowej organu nadzorującego w Biuletynie Informacji Publicznej. Każdy ma prawo otrzymania zaświadczenia z ewidencji,natomiast dokumenty złożone do organu nadzorującego stanowią akta ewidencyjne, które są dostępne dla osób mających interes prawny.

UWAGA! Stowarzyszenie zwykłe powstaje i może ono rozpocząć działalność z chwilą wpisu do ewidencji, ale jeszcze musi podjąć kilka czynności, o których poniżej:

1.   otrzymanie numeru REGON
Po otrzymaniu informacji o dokonaniu wpisie do ewidencji stowarzyszeń zwykłych, należy udać się do urzędu statystycznego w celu złożenia wniosku o nadanie numeru REGON. Aby uzyskać REGON, stowarzyszenie zwykłe wypełnia formularz wniosku RG-OP. Na podstawie informacji podanych we wniosku RG-OP, pracownik urzędu statystycznego dokonuje weryfikacji danych o stowarzyszeniu udostępnianych na stronie podmiotowej organu nadzorującego w Biuletynie informacji Publicznej. Druki wniosku można pobrać ze strony internetowej urzędu statystycznego lub na naszej stronie: druk wniosku do pobrania tutaj, objaśnienia do wniosku tutaj

2.   otrzymanie numeru NIP
Stowarzyszenie winno zgłosić się do odpowiedniego urzędu skarbowego, właściwego ze względu na swoją siedzibę, w celu uzyskania numeru NIP. Wymóg ten wynika z przepisów m. in. ustawy z dnia 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników (tekst jednolity: Dz. U. z 2022 r., poz. 217). Numer NIP będzie również niezbędny do procedury podpisania umowy z Miastem Bydgoszcz.

3.   konto bankowe
Do założenia konta bankowego potrzebne będą następujące dokumenty:
- dowody tożsamości osób zakładających konto bankowe;
- regulamin stowarzyszenia (opcjonalnie w zależności od banku);
- numer NIP;
- numer REGON;

Księgowość i sprawozdania finansowe.
Ustawa  z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jednolity: Dz. U. z 2021 r., poz. 217 ze zm.) wskazuje wymóg dotyczący stowarzyszeń zwykłych, które również podlegają zasadom rachunkowości. Wobec czego każde zarejestrowane stowarzyszenie zwykłe zobowiązane jest do prowadzenia księgowości oraz sporządzania rocznych sprawozdań finansowych ze swojej działalności, które przedkłada do właściwego ze względu na siedzibę urzędu skarbowego w postaci rocznej deklaracji CIT-8.
UWAGA! Już samo założenie stowarzyszenia zwykłego zobowiązuje do złożenia rocznej deklaracji w urzędzie skarbowym nawet jeśli nie prowadziło żadnych działań.

Ograniczenia działalności stowarzyszenia zwykłego

Stowarzyszenie zwykłe nie może:

1.   powoływać terenowych jednostek organizacyjnych,

2.   zrzeszać osób prawnych,

3.   prowadzić działalności gospodarczej,

4.   prowadzić odpłatnej działalności pożytku publicznego.

Stowarzyszenie zwykłe uzyskuje środki na działalność ze składek członkowskich, darowizn, spadków, zapisów, dochodów z majątku stowarzyszenia oraz ofiarności publicznej, ponadto może otrzymywać dotacje na zasadach określonych w odrębnych przepisach.

Nadzór nad stowarzyszeniami

Stosowane są tutaj przepisy ustawy - Prawo o stowarzyszeniach, które opisane zostały w Rozdziale 3 - "Nadzór nad Stowarzyszeniami".

Likwidacja Stowarzyszenia

Po zrealizowaniu zadania publicznego (wywiązaniu się ze wszystkich zobowiązań określonych w umowie z Miastem Bydgoszcz) w ramach Inicjatywy Lokalnej Program "25/75", stowarzyszenie zwykłe może rozpocząć procedurę likwidacyjną stowarzyszenia, w sposób określony w regulaminie.

podstawa prawna: rozdział 6 ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. - Prawo o stowarzyszeniach (tekst jednolity: Dz. U. z 2020 r. poz. 2261)