- Festiwal Prapremier od lat jest wizytówką Bydgoszczy i bardzo ważnym wydarzeniem kulturalnym na mapie Polski. Bardzo dziękuję Wojciechowi Farudze i Julii Holewińskiej za przygotowanie tegorocznej edycji. Miasto w tym roku wsparło Prapremiery kwotą 450 tysięcy złotych, teatr pozyskał też sporą sumę z innych źródeł, dzięki temu program jest imponujący. Zapraszam i zachęcam mieszkanki i mieszkańców Bydgoszczy ale też gości z innych miast do uczestnictwa w Festiwalu. Czeka nas wyjątkowa teatralna uczta – mówiła podczas konferencji prasowej zapowiadającej Prapremiery zastępczyni prezydenta Iwona Waszkiewicz. 

- Tegoroczna edycja Festiwalu odbywa się pod hasłem PROGRES/REGRES. Myśląc o tym haśle, myśleliśmy przede wszystkim o dychotomii otaczającego nas świata. O tym, że żyjemy w czasie rozwoju technologii, postępu medycyny, gromadzenia dóbr ale jednocześnie żyjemy w momencie trudnym – w czasie pełnoskalowej wojny w Ukrainie, konfliktu izraelsko-palestyńskiego, w czasie powodzi, w okresie popandemicznym. Progres i regres spotykają się dlatego tak planowaliśmy spektakle, żeby w sposób różnorodny odpowiedzieć na pytanie czy żyjemy bardziej w progresie czy regresie i co to z nami robi – mówiła Julia Holewińska, p.o. dyrektora TPB.

Progres i regres to hasła mocno związane z późnym kapitalizmem. Późny kapitalizm zaś należy rozumieć nie tylko w kategoriach ekonomicznej reprodukcji, ale jako swoistą rzeczywistość historyczną. Jest zarazem systemem społecznym, kulturowym i politycznym. Jest hybrydą, opanowującą nie tylko społeczną świadomość, lecz także rejestr nieświadomości. 
Ostatnie lata i miesiące kolejno przynosiły nam wydarzenia napawające nas lękiem, poczuciem zagrożenia, bezradnością. Wojna w Ukrainie, konflikt palestyńsko – izraelski, powodzie, inflacja, pandemia, rosnące w siłę ruchy neofaszystowskie – to tylko część otaczającej nas rzeczywistości. Z drugiej zaś strony obserwujemy rozwój medycyny, nowych technologii, czy wreszcie rosnącą siłę sztucznej inteligencji. Żyjemy w poczuciu współistnienia progresu i regresu. 
Jakie są skutki późnego kapitalizmu? Jak radzimy sobie z regresem, potrzebą ograniczenia konsumpcji? Jak wpływa to na postawy polityczne i społeczne? Co dziś oznacza awans klasowy? Jakie są lęki związane z regresem? Czemu pojęcie progresu się zdezaktualizowało? Te pytania zadawać będziemy podczas Festiwalu Prapremier. 

Jak co roku, na program Festiwalu Prapremier składać się będzie szereg wydarzeń. W pierwszym tygodniu Festiwalu zaprezentowane zostaną najważniejsze polskie i zagraniczne spektakle ostatniego sezonu - wśród nich produkcje z Niemiec, Francji i Rumunii. Widzowie obejrzą spektakle, które w niejednoznaczny sposób przyglądają się chorobie, kolonizowaniu ciała, różnicom klasowym, ekologii czy nowym technologiom. Przewodniczkami po tegorocznym Festiwalu będą wybitne artystki - Susanne Kennedy, Marina Otero czy Katarzyna Kalwat, które przeprowadzą widzów przez osobiste historie, zadając pytania, czy świat, w którym żyjemy napawa optymizmem czy chyli się ku upadkowi. 

Drugi tydzień Festiwalu, poświęcony będzie prezentacji finałowych tekstów AURORY. Nagrody Dramaturgicznej Miasta Bydgoszczy, która zostanie wręczona po raz czwarty. W tym roku do konkursu zgłoszonych zostało 268 tekstów z 19 krajów. Jury, po ich przeczytaniu, jednogłośnie do finału zakwalifikowało sztuki: „Say hi to Abdo“ autorstwa Mikity Ilyinchyka (Białoruś), „Norman Freeman“ autorstwa Agnieszki Jelonek (Polska), „The F Word“ autorstwa Lejli Kalamujić (Bośnia i Hercegowina), „Where the Glowing Trees Are“ autorstwa Niny Plavanjac (Serbia), „Luter / Von Bora“ autorstwa Adriana Szafrańskiego (Polska). Laureata bądź laureatkę AURORY 2024 poznamy podczas uroczystej gali zamknięcia Festiwalu, która odbędzie się 23 listopada. 
Wzorem lat ubiegłych Festiwal Prapremier „wyjdzie w miasto”; gościć będziemy m.in. w Bydgoskim Centrum Targowo-Wystawienniczym oraz Galerii Miejskiej bwa. 

Na początek widzowie zobaczą spektakl „Angela” niemieckiego duetu artystycznego – reżyserki Susanne Kennedy i artysty multimedialnego i multidyscyplinarnego Markusa Selga. Spektakl pokazywany był na najważniejszych festiwalach teatralnych na świecie. „Angela” to studium przypadku, ukazujące co w dzisiejszych czasach oznacza być człowiekiem, jakie ślady pozostawiają w nas historia, więzi międzyludzkie i społeczeństwo. To zbliżenie na życie kobiety, medytacja nad chorobą i przynależnością. Spektakl towarzyszy ANGELI w codziennych sytuacjach: pobudce i spaniu, narodzinach i rodzeniu, starzeniu się i śmierci. Co staje się widoczne, kiedy robimy coraz większe i większe zbliżenie na życie ANGELI? ANGELA stworzona jest z miliona doświadczeń, z których część została jej opowiedziana przez innych. Ostatecznie, może być niczym więcej niż dziwną pętlą, niekończącą się sekwencją.  
W niedzielę, 10 listopada zaprezentowany zostanie spektakl „Syn”, przejmujący dramat rodzinny, który bada delikatny temat depresji wśród nastolatków i bólu, jakiego doświadczają wszyscy dotknięci tak trudną rzeczywistością. Wydarzenie zorganizowane w ramach Sezonu Kulturalnego Rumunia–Polska 2024-2025. Sezon Kulturalny Rumunia-Polska 2024–2025 organizują rumuńskie Ministerstwo Kultury i Rumuński Instytut Kultury wraz z polskim Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Instytut Adama Mickiewicza, przy wsparciu Instytutu Polskiego w Bukareszcie.

12 listopada w Bydgoskim Centrum Targowo-Wystawienniczym „Kill me” w reż. Mariny Otero. Jak mówi reżyserka „Kill me” to kontynuacja „love me” i „Fuck me”. Spektakl jest częścią projektu „Remember to live”, w którym artystka prezentować będzie różne wersje sztuk do dnia swojej śmierci. 

13 listopada czeka nas wykład performatywny „Wiele końców świata”. Julia Holewińska, Radosław Duda i Tomasz Szerszeń rozmawiać o tym co łączy katastrofy wojenne z tymi naturalnymi i ekologicznymi? Co możemy wyczytać z efemerycznych archiwów destrukcji? Jak prywatne historie łączą z oficjalną pamięcią? Na co patrzy nekroturysta? Wiele końców świata to wykład performatywny, łączący tekst, video i muzykę oraz spajający namysł nad archiwami destrukcji z zapisem podróży do miejsc katastrof: do Fukuszimy, Hiroszimy, Auschwitz, Pompejów.

14 listopada zobaczymy spektakl „Młody mężczyzna” Anie Ernaux w reż. Agaty Kozak. „Młody mężczyzna” to rozpisany na dwoje aktorów spektakl o intymnej relacji pisarki z młodszym od niej o trzydzieści lat mężczyzną. Przedstawienie w reż. Katarzyny Kalwat powstało na podstawie książki noblistki Annie Ernaux pt. „Le jeune homme”. Książka została wydana w 2022 roku, choć powstała w 2000. To doświadczenie i ten tekst były dla Ernaux tak trudne, że musiała ukonstytuować się jako kobieta i autorka, żeby pozwolić sobie na ich ujawnienie. Istotą opowieści jest wyzwolony głos kobiety. Związek z młodszym partnerem staje się kluczem do przeżycia przeszłości na nowo, do odzyskania własnego ciała, historii i pamięci.

W piątkowy wieczór „Kto zabił mojego ojca” Metropolis Youth Theatre z Rumunii. Ojciec zniszczony przez pracę i złe środowisko, w którym dorastał. Syn, który pragnie ojcowskiej miłości, miłości, której ojciec nie jest w stanie mu okazać – nie w takim stopniu, w jakim potrzebuje tego syn. „Kto zabił Mojego Ojca?” opowiada historię burzliwej relacji ojca i syna, naznaczonej takimi tematami, jak przynależność do społeczności, współczucie i toksyczna męskość. Tekst jest sceniczną adaptacją powieści francuskiego autora Édouarda Louisa pod tym samym tytułem, posiadającej silny element autobiograficzny. Wydarzenie zorganizowane w ramach Sezonu Kulturalnego Rumunia–Polska 2024-2025. Sezon Kulturalny Rumunia-Polska 2024–2025 organizują rumuńskie Ministerstwo Kultury i Rumuński Instytut Kultury wraz z polskim Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Instytut Adama Mickiewicza, przy wsparciu Instytutu Polskiego w Bukareszcie.

Pierwszy tydzień Festiwalu zamknie sobotni pokaz spektaklu Teatru Polskiego w Bydgoszczy „Ahat ili. Siostra Bogów” w reż. Anny Augustynowicz. Ile trzeba ludzkich poświęceń, żeby odkupić śmierć boga? Twórcy i twórczynie spektaklu próbują znaleźć odpowiedź na to i inne pytania, by każdy mógł odnaleźć w nich ich własny sens. Mit o sumeryjskiej bogini wojny i miłości, Inannie, która zstąpiła do podziemnej krainy umarłych, by po kilku dniach powrócić do świata żywych, zostawił ślad w tekstach starożytnego Babilonu, Grecji, a także w kulturze chrześcijańskiej. Na scenie główną bohaterką nie będzie jednak bogini, a jej służąca oraz przyjaciółka, zwykła śmiertelniczka – Nina Szubur, która staje się przewodniczką po świecie bogów, niosąc w sobie poświęcenie za boginię płodności i wojny. Tekst zabiera nas w podróż przez tysiąclecia aż do postcywilizacji, odkrywając to, co w ludzkości jest niezmienne od początku jej istnienia. Twórcy i twórczynie próbując zrozumieć dlaczego Inanna zeszła do podziemi, sięgają w głąb ludzkiej otchłani, tym samym pomagając przezwyciężyć lęk przed śmiercią – jest to tekst uzdrawiający. Zachęca nas, by nie bać się konfliktowości, która jest w nas wszystkich. Spektakl jest adaptacją książki Olgi Tokarczuk „ahat ilī. Siostra bogów” zawierającej erudycyjny komentarz prof. Zbigniewa Mikołejki – wybitnego religioznawcy. 

Pełen program Festiwalu dostępny jest TUTAJ.