Osiedle Łęgnowo-Wieś zajmuje obszar około 736 ha i jest podzielone na 830 wyróżnialnych użytków o unikalnym sposobie użytkowania ziemi. W granicach osiedla znajduje się 730 budynków, z czego 367 to budynki o funkcji mieszkalnej. Budynki mieszkalne położone są w zasięgu 164 użytków, które stanowią teren zabudowy mieszkaniowej o powierzchni 31,1 ha.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 1 września 2016 roku w sprawie sposobu prowadzenia oceny zanieczyszczenia powierzchni ziemi [Dz.U. 2016 poz. 1395] z każdej sekcji badawczej należy pobrać z warstwy powierzchniowej jedną próbkę zbiorczą złożoną z minimum 15 próbek pojedynczych. W wyniku analizy informacji zawartych w raporcie AGH (2018) i raportach firmy ARCADIS (2018) każdej chmurze zanieczyszczeń przyporządkowano następujące ogniska i rodzaje zanieczyszczeń:

• Chmura 1 (plac spalań w Żółwinie, odpady z elektrociepłowni): WWA, fenol, metale;
• Chmura 2 (składowisko Zielona): WWA, fenol, 2-chlorofenol, toluen, anilina, chloroanilina, toluidyna, 2-fenylofenol (hydroksybifenyl), glikol etylenowy, difenylosulfon;
• Chmura 3 (soczewka nitrobenzenu lub instalacja dinitrotoluenu): WWA, fenol, nitrobenzen, dinitrotoluen (mieszanina 2,4/2,6-), o-nitrotoluen;
• Chmura 4 (centralna część d. Zakładów Chemicznych, szlamy poanilinowe, składowisko Lisia, EPI): anilina, chloroanilina, epichlorohydryna, toluenodiamina (TDA), toluenodiizocyjanian (TDI) fenol, WWA, nitrobenzen, toluidyna, o-nitrotoluen, dinitrotoluen (mieszanina 2,4/2,6);
• Chmura 5 (centralna część d. Zakładów Chemicznych, szlamy poanilinowe, składowisko Lisia, EPI): anilina, chloroanilina, epichlorohydryna, toluenodiamina (TDA), toluenodiizocyjanian (TDI) fenol, WWA, nitrobenzen, toluidyna, o-nitrotoluen, dinitrotoluen (mieszanina 2,4/2,6), toluen.

Operat opróbowania został opracowany w dwóch częściach, dla dwóch sposób użytkowania gruntów na obszarze Łęgnowo-Wieś:

1. operat opróbowania gruntów terenu zabudowy mieszkaniowej,
2. operat opróbowania gleb użytków rolnych.

Opracowując oba operaty kierowano się zapisami zawartymi w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 1 września 2016 roku w sprawie sposobu prowadzenia oceny zanieczyszczenia powierzchni ziemi, posiłkując się jednocześnie wynikami wcześniejszych badań prowadzonych na przedmiotowym obszarze przez Akademię Górniczo-Hutniczą (2016, 2018) i firmę ARCADIS (2018). Do realizacji zadania zastosowano także numeryczne dane kartograficzne w postaci mapy ewidencyjnej gruntów i budynków, mapy glebowo-rolniczej oraz mapy granicy osiedla Łęgnowo-Wieś. Odpowiednio dla danej funkcji terenu i jego powierzchni ustalono liczbę sekcji badawczych.

Operat opróbowania gruntów terenu zabudowy mieszkaniowej.
Teren zabudowy mieszkaniowej o powierzchni 31,1 ha podzielono na 20 sekcji badawczych, biorąc pod uwagę przede wszystkim położenie chmur zanieczyszczeń wód podziemnych oraz ukształtowanie terenu. Użytki, na których powinny zostać wykonane otwory badawcze, wybrano biorąc pod uwagę centralne ich położenie w stosunku do grupy użytków zabudowy mieszkaniowej oraz ich położenie w zasięgu danej chmury zanieczyszczeń. Wyznaczono lokalizację 9 otworów badawczych, których współrzędne reprezentują punkty centralne wybranych użytków. Substancje przeznaczone do analizy ryzyka zdrowotnego wybrano przyporządkowując każdej chmurze zanieczyszczeń odpowiednie ogniska i rodzaje zanieczyszczeń. Wskazano jednocześnie, które substancje należy oznaczyć w próbkach gruntu pobranych z warstwy powierzchniowej poszczególnych sekcji badawczych, a które z warstw głębszych.

Operat opróbowania gleb użytków rolnych.
Obszar użytków rolnych o powierzchni 378,5 ha podzielono na 47 sekcji badawczych. Sekcje te wyznaczono poprzez agregację pojedynczych użytków, głównie na podstawie ich położenia. Poszczególnym sekcjom badawczym przyporządkowano lokalizację pojedynczych próbek gleby składających się na próbkę zbiorczą.

Od 6 maja trwają pobory prób na Łęgnowie. Próby gleby pobierano dla substancji nielotnych i pół lotnych z warstwy powierzchniowej, natomiast dla substancji lotnych z głębszych warstw. Dla określenia ryzyka zdrowotnego znaczenie ma gleba, która jest w kontakcie z człowiekiem za pomocą różnych dróg narażenia: oddechowa, pokarmowa, skórna. Próby z 20 sekcji zostały pobrane zgodnie z planem, mieszkańcy umożliwili dostęp do terenu, za co serdecznie dziękujemy. Przychylność osób u których pobierane były próby bardzo ułatwiła nam prace. Do połowy czerwca znane będą wyniki badań laboratoryjnych.

Analiza ryzyka
Oceny ryzyka związanego z zanieczyszczeniem środowiska gruntowo-wodnego dokonuje się najczęściej w oparciu o tzw. „standardy jakości” określone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska, wykorzystywane są głównie wytyczne Amerykańskiej Agencji Ochrony Środowiska. Próby wprowadzenia w Polsce wytycznych dla analizy ryzyka są w fazie początkowej, Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska zleciła opracowanie  Analizy informacji niezbędnych do dokonywania oceny występowania znaczącego zagrożenia dla zdrowia ludzi lub stanu środowiska w przypadku stwierdzenia przekroczenia dopuszczalnych zawartości substancji powodujących ryzyko w glebie, ziemi lub wodach gruntowych.

Analizę ryzyka wykonuje się aby przeanalizować potencjalne negatywne skutki zdrowotne, które mogą wystąpić w wyniku narażenia na szkodliwe substancje obecne w mediach środowiskowych na terenie Łęgnowa Wsi.  Analiza ryzyka będzie obejmowała wykonanie podstawowej oceny ryzyka zdrowotnego polegającej na:  opracowaniu zestawu danych wejściowych, wykonaniu oceny narażenia, wykonaniu oceny toksyczności, scharakteryzowaniu ryzyka zdrowotnego oraz wyznaczeniu lokalnych, bezpiecznych dla zdrowia zawartości substancji zanieczyszczających (RBRL) czyli lokalnych kryteriów remediacyjnych, w przypadku przekroczeń.

Metody oceny ryzyka zdrowotnego pozwalają wskazać obszary priorytetowe i ustalić kolejność działań, stanowiąc wsparcie dla zarządzających terenem.