Wywieszenie budki lęgowej wymaga przygotowania nie tylko związanego z pozyskaniem materiałów i jej zbudowaniem, ale również wiąże się z pozyskaniem wiedzy jak poprawnie należy ją zbudować oraz jakie miejsce do jej zawieszenia wybrać. 

Na pozór każdy wie jak powinna wyglądać budka (mała skrzynka z otworem, przez który ptaki dostają się do środka), ale należy pamiętać, że niewłaściwie wykonana budka lęgowa może stać się śmiertelną pułapką dla ptaków. Należy też pamiętać, iż różne gatunki potrzebują różnej wielkości budek. W celu doboru najodpowiedniejszych parametrów dla różnego rodzaju ptaków przydatne są wytyczne opracowane dla skrzynek lęgowych typu Sokołowskiego. 

Ilość środków chemicznych użytych do konserwacji drewna z którego budujemy skrzynki powinna być minimalna, gdyż mogą być one trujące dla ptaków. Zapach środków ochrony drewna może zniechęcić ptaki, a zawarte w nich związki chemiczne mogą im zaszkodzić. Z tych samych powodów nie wykonuj budki ze sklejki czy płyt wiórowych. Użyte do ich produkcji kleje są w większości przypadków toksyczne.

Sezon lęgowy większości gatunków ptaków zwykle zaczyna się w marcu, ale już w lutym rozglądają się one za ciekawymi miejscami do założenia rodziny. Przedwiośnie (początki marca) to idealny moment na wieszanie skrzynek lęgowych.

Gdzie i jak powiesić budkę

Istnieje kilka zasad, których trzeba przestrzegać przy wieszaniu budki lęgowej, żeby została ona zasiedlona i dobrze służyła ptakom i ich potomstwu. Przede wszystkim ptaki, jak wszystkie istoty żywe, potrzebują czuć się komfortowo i bezpiecznie. 

Budki lęgowe wieszamy w zacisznym miejscu bez hałasów oraz zagrożeń. Istotne, aby budka lęgowa nie była wystawiona w miejscu nasłonecznionym. Jeśli budka jest źle powieszona, słońce może za mocno ją nagrzewać w upalne dni. To może doprowadzić do osłabienia lub utraty lęgów.

Budkę wieszamy stabilnie na pniu drzewa. Nigdy nie wieszamy budki lęgowej na gałęzi. Odpowiednia wysokość wieszania budki lęgowej to min. 3 – 5 metrów nad ziemią. Na takiej wysokości ptaki czują się bezpieczne i duża część drapieżników nie będzie plądrować gniazda.

Zaplanuj ptasie domostwo tak, aby faktycznie służyło ptakom. Nie wieszajmy zbyt wielu budek obok siebie. Niektóre gatunki bronią swojego terytorium i nie akceptują przedstawicieli swojego gatunku w sąsiedztwie. Wyjątkami są jaskółki, jerzyki, wróble i inne ptaki lubiące gniazdować w koloniach. Przed wywieszeniem budki upewnij się, że gatunek ptaka, dla którego jest przeznaczona, może zamieszkać w tym rejonie. Zachowaj właściwe odległości pomiędzy budkami: dla małych ptaków jest to przeważnie 30 m, a dla dużych co najmniej 300 m. Wywieszanie budek zbyt gęsto ułatwia zadanie drapieżnikom. Nie umieszczaj przy otworze lęgowym patyczka. Dla ptaków jest niepotrzebny, a drapieżnikom ułatwi penetrację wnętrza budki.

Nie wolno zaglądać do skrzynki lęgowej, ani dokarmiać piskląt. Cierpliwie czekamy, aż ptaki zadomowią się w budce lęgowej i złożą jaja. Kiedy ptaki znoszą do skrzynki lęgowej źdźbła i małe gałązki, to znaczy, że niedługo będą w niej mieszkać pisklaki. Jeśli w ciągu dwóch lat skrzynka nie zostanie zasiedlona to należy ją przewiesić w inne miejsce.

Jeżeli zawiesimy budkę lęgową, to należy pamiętać o tym, aby o nią dbać. Zgodnie z obowiązującym prawem budki lęgowe można czyścić w okresie od 16 października do końca lutego następnego roku. Czyszczenie budki lęgowej polega na usunięciu z niej starych gniazd i innych materiałów znoszonych przez ptaki. Dodatkowo, w trakcie czyszczenia skrzynki należy zwrócić uwagę na jej stan techniczny i w razie potrzeby naprawić uszkodzenie lub wymienić skrzynkę na nową. Jeśli musieliśmy zdjąć budkę z drzewa, po skończonej pracy zawieszamy ją z powrotem w to samo miejsce.

Zakładanie budek lęgowych w okolicach lasu 

Budki lęgowe znajdujące się w bliskim sąsiedztwie lasu, mogą być rabowane przez dzięcioły. Powody, dla których dzięcioł może rozkuwać otwór wlotowy do budki są najczęściej dwa: chce się dostać do lęgu i go zrabować, tym samym zdobywając pożywienie albo skorzystać z budki lęgowej jako miejsca noclegowego albo lęgowego. Dzięcioły w naturze rzadko polują na pisklęta innych ptaków. Kiedy jednak dostarczymy wadliwe budki, dzięcioł może się wręcz wyspecjalizować w korzystaniu z tego źródła pokarmu. Co zrobić, aby zabezpieczyć otwór wlotowy? Metod jest kilka, jedną z nich jest np. stosowanie okuć z wykorzystaniem metalowej płytki. Duży problem może pojawić się gdy zostawimy rozkutą, popsutą budkę lęgową na przyszły sezon i zagnieżdżą się w nim np. sikory - istnieje wtedy bardzo duża szansa, że budka zostanie zrabowana przez dzięcioła albo kunę z uwagi na duży otwór wlotowy.