To był wyjątkowy czas. Polscy mieszkańcy miasta przygotowywali się na niego od kilku miesięcy. O tym, że Bydgoszcz znajdzie się w graniach odrodzonej Rzeczypospolitej zdecydowano w Wersalu. Już w listopadzie 1918 roku w mieście powołana została Polska Rada Ludowa. Na jej czele stanął dr Jan Biziel. W jej składzie byli m.in. Melchior Wierzbicki i Jan Teska wydawca "Dziennika Bydgoskiego". Rada nawoływała Polaków do zachowania rozwagi.

Niestety 17 stycznia 1920 r. na Starym Rynku doszło do starć. Grupa żołnierzy niemieckiej paramilitarnej formacji Grenzschutz niszczyła maszty przygotowane na powitanie wojsk polskich. Doszło do starć z Polakami. Nie zatrzymało to przygotowań do powitania wojsk polskich. Koordynowane one były przez Podkomisariat Naczelnej Rady Ludowej, który miał siedzibę w Hotelu pod Orłem przy ul. Gdańskiej. Oficjalne przekazanie władzy nastąpiło dwa dni później. 19 stycznia o godz. 18 w sali posiedzeń bydgoskiego ratusza zebrali się burmistrz Bydgoszczy Hugo Wolff, a także miejscy radni. Polskiej delegacji przewodniczył delegat rządu Polskiego Jan Maciaszek wyznaczony na stanowisko komisarycznego prezydenta miasta. Ustępujący burmistrz przekazał symboliczne klucze do miasta. Dzień później rano Bydgoszczy opuściły ostatnie jednostki Grenzschutzu. Rozpoczęło się oczekiwanie.

"Wybiła dla nas ta chwała, której w długie dnie i noce niedoli z tęsknotą i drżeniem serc oczekiwaliśmy. Ci, którzy krwią swoją znaczyli granice naszej ojczyzny, którzy swobodę upragnioną nam przynoszą, wkroczyli do naszego grodu" - pisał "Dziennik Bydgoski".
O godz. 10.40 na Stary Rynek, przy wiwacie bydgoszczan, wjechał patrol konny 3 Pułku Ułanów Wielkopolskich.  Chwilę później w mieście pojawili się prowadzeni przez ppłk. Wiktora Butlera saperzy, a następnie żołnierze 2. Pułku Ułanów Wielkopolskich. Jednym z oddziałów, który pojawi się tego dnia na Starym Rynku był 6. Pułk Strzelców Wielkopolskich, którym dowodził mjr. Bernard Śliwiński, późniejszy prezydent Bydgoszczy. Bydgoskie ulice wypełniły się radującymi się Polakami. By pojawiło się ich jak najwięcej zdecydowano, że 20 stycznia zamknięte zostaną zarówno zakłady pracy, jak i szkoły.

Materiały Wojskowego Biura Informacyjnego

22 stycznia o godz. 12.30 pociągiem do Bydgoszczy przybył gen. Józef Dowbor-Muśnicki. Na dworcu PKP witała go delegacja z Janem Bizielem na czele. Po mszy na Starym Rynku gen. Dowbor-Muśnicki ogłosił, że "Bydgoszcz odtąd znajdować się będzie pod ochroną oręża polskiego, a w imieniu Naczelnika Państwa i Najjaśniejszej Rzeczypospolitej jako najstarszy wojskowy ogłasza ją za przyłączoną do Polski". Uroczystości tego dnia zakończyły się w Teatrze Miejskim na pl. Teatralnym, gdzie wystawiono III część "Dziadów" Adama Mickiewicza i "Warszawiankę" Stanisława Wyspiańskiego.
24 stycznia do miasta wkroczył 2 Pułk Ułanów Wielkopolskich, przemianowany później na 16 Pułk Ułanów Wielkopolskich. To wyjątkowa jednostka w historii Bydgoszczy, która stała się jej domem. W marcu 1920 r. pułk bohatersko walczył w wojnie polsko-bolszewickiej, a kilkudziesięciu jego żołnierzy odznaczonych zostało Krzyżami Virtuti Militari.

W okresie międzywojennym pułk stacjonował w koszarach przy ul. Szubińskiej. Na terenie dzisiejszego osiedla Błonie znajdowały się koszary oraz m.in stajnie. W 1927 r. Józef Piłsudski ustanowił dzień 26 lipca, jako datę święta pułkowego. W czasie kampanii wrześniowej pułk walczył m.in w Borach Tucholskich. O jednostce, która razem z mieszkańcami  celebrowała pierwsze dni powrotu do Macierzy przypomina dziś ulica oraz pomnik na osiedlu Błonie.

Tradycyjnie, jak co roku zapraszamy na świętowanie kolejnej, tym razem 104. rocznicy powrotu do Bydgoszczy. Część wydarzeń odbędzie się już w piątek. W sobotę (20.01) po mszy św. w Katedrze Bydgoskiej, o godz. 13 rozpoczną się uroczystości na Starym Rynku. Po ceremoniale wojskowym i złożeniu kwiatów pod Pomnikiem Walki i Męczeństwa do wspólnego muzykowania zaprosi bydgoszczan Kapela Podwórkowa "Ferajna Bydgoska". Więcej TUTAJ.