logo miasta - trzy kolorowe spichrze
Translate:

W dniu pamięci




1 marca przypada Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych. W Bydgoszczy główne uroczystości związane z tym dniem odbyły się we wtorek, 28 lutego.


Bydgoskie obchody rozpoczęła msza święta w kościele garnizonowym przy ul. Bernardyńskiej, podczas której poświęcony został kamień węgielny pod budowę pomnika Żołnierzy Niezłomnych, a w  kościele odsłonięta została pamiątkowa tablica. Po nabożeństwie poświęcone zostały okolicznościowa tablica i kamień węgielny pod budowę pomnika pamięci Żołnierzy Niezłomnych w Bydgoszczy. Po mszy, w Filharmonii Pomorskiej odbyła się koncert, któremu towarzyszyła wystawa i pokaz sprzętu wojskowego przed budynkiem. Prelekcję poświęconą Żołnierzom Wyklętym wygłosił dyrektor Oddziału IPN w Gdańsku, prof. dr hab. Mirosław Golon. Prezydenta Rafała Bruskiego podczas uroczystości reprezentowała zastępca Iwona Waszkiewicz.

Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych jako święto państwowe obchodzony jest na mocy ustawy z dnia 3 lutego 2011 r. Od tego momentu co roku, 1 marca, składane są kwiaty i zapalane znicze od bydgoszczan w miejscach związanych z żołnierzami antykomunistycznego podziemia, na cmentarzu komunalnym przy ul. Kcyńskiej, gdzie w 2012 r. odsłonięta została ściana pamięci i na skwerze ppor. Leszka Białego – pod tablicą upamiętniającą jego osobę.

Ustanowienie Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych 1 marca nie jest przypadkowe. Tego dnia w 1951 roku w mokotowskim więzieniu wykonany został wyrok śmierci na kierownictwie IV Komendy Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”: Łukaszu Cieplińskim, Mieczysławie Kawalcu, Józefie Batorym, Adamie Lazarowiczu, Franciszku Błażeju, Karolu Chmielu i Józefie Rzepce. Tworzyli oni kierownictwo ostatniej ogólnopolskiej konspiracji kontynuującej od 1945 roku działania Armii Krajowej. Zajęcie Polski przez Armię Czerwoną i włączenie połowy terytorium naszego kraju do ZSRR sprawiło, że dziesiątki tysięcy żołnierzy nie złożyło broni. Walczyli o odzyskanie niepodległości i sprzeciwiali się sowietyzacji. Szacuje się, że łącznie ponad pół miliona ludzi tworzyło społeczność Żołnierzy Wyklętych. Ostatni „leśny” żołnierz ZWZ-AK, a później WiN, Józef Franczak ps. „Lalek”, zginął w obławie w Majdanie Kozic Górnych pod Piaskami (woj. lubelskie) 21 października 1963 roku, czyli 18 lat po wojnie.

Warto wiedzieć:

W 2013 r. ze środków Miejskiego Komitetu Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa w Bydgoszczy sfinansowano rekonstrukcję skradzionej tablicy upamiętniającej ppor. Leszka Białego. Leszek Biały ps. „Jakub” urodził się 18 stycznia 1919 r. Przed wojną studiował na Politechnice Lwowskiej. Był szefem łączności Okręgu Pomorskiego AK. Wieczorem 27 lutego 1945 r. został aresztowany w mieszkaniu przy ul. Garbary 17/4 w Bydgoszczy razem z por. NN ps. „Bolesław” – kurierem Komendy Głównej. Zostali zamordowani w budynku Urzędu Bezpieczeństwa przy ul. ks. Markwarta 4. Ich zwłoki znaleziono w podwórzu tej samej posesji. Skwer ppor. Leszka Białego (w pobliżu VI LO) znajduje się dokładnie naprzeciwko miejsca kaźni podporucznika.