logo miasta - trzy kolorowe spichrze
Translate:

Pamiętamy o kryptologu Marianie Rejewskim




16 sierpnia 1905 roku przy ul. Wileńskiej 6 w Bydgoszczy urodził się Marian Rejewski. W 115. rocznicę jego urodzin przypominamy postać wybitnego kryptologa, który w 1932 roku złamał kod Enigmy. W miejscach związanych z jego osobą złożone zostały kwiaty od bydgoszczan.


O Marianie Rejewskim, matematyku i kryptologu, członku zespołu, który złamał kod niemieckiej maszyny szyfrującej Enigmy, przypominają tablice umieszczone w różnych punktach miasta: ławeczka-pomnik autorstwa Michała Kubiaka u zbiegu ulic Gdańskiej i Śniadeckich, a także mural na szczytowej ścianie kamienicy przy ul. Gdańskiej 10.

Poświęcone kryptologowi tablice mieszczą się na frontonie budynku przy ul. Wileńskiej 6, w miejscu gdzie urodził się i mieszkał jako dziecko, na budynku Muzeum Wojsk Lądowych przy ul. Czerkaskiej, na gmachu I LO przy pl. Wolności, gdzie Rejewski uczył się i w 1923 r. zdał maturę (w Państwowym Gimnazjum Klasycznym) oraz na budynku przy ul. Gdańskiej 10 gdzie Rejewski mieszkał w latach 1962-69.

Bydgoszczanin stulecia

Wspólnie z mieszkańcami wybraliśmy 25 osobistości, które otrzymały tytuł Bydgoszczanina Stulecia. To ludzie, którzy swoją postawą i działalnością budowali dobre imię Bydgoszczy. Plebiscyt zorganizowany został w związku z setną rocznicą powrotu Bydgoszczy do Polski. Wśród wyróżnionych bohaterów dwudziestolecia międzywojennego znalazł się także Rejewski.

Marian Rejewski po zdaniu w 1923 r. egzaminu dojrzałości studiował matematykę na Uniwersytecie Poznańskim. W latach 1928-29 uczestniczył w kursie kryptologii dla studentów kończących studia matematyczne i biegle znających język niemiecki. W grudniu 1932 r. pracując w Sztabie Głównym Wojska Polskiego w Warszawie, rozwiązał szyfr Enigmy. Po dołączeniu do Rejewskiego jego dwóch kolegów ze studiów, Henryka Zygalskiego i Jerzego Różyckiego, razem aż do wybuchu wojny pracowali nad doskonaleniem deszyfru niemieckiej maszyny. W czasie wojny umożliwiło to Brytyjczykom odczytywanie zaszyfrowanej niemieckiej korespondencji. Wojnę Rejewski z Różyckim i Zygalskim spędzili we Francji i Wielkiej Brytanii, gdzie kontynuowali swoją pracę. Do Polski Marian Rejewski powrócił w 1946 r. Przez 20 lat pracował w bydgoskich przedsiębiorstwach. W 1967 r. przeszedł na emeryturę, a dwa lata później przeprowadził się do Warszawy. Kilka lat później ujawnił swój udział w rozpracowaniu Enigmy. Zmarł 13 lutego 1980 r. w Warszawie. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.