logo miasta - trzy kolorowe spichrze
Translate:

40. rocznica śmierci Mariana Rejewskiego




Czterdzieści lat temu zmarł wybitny polski matematyk, Marian Rejewski. W styczniu br. Rejewski znalazł się wśród 25 wyróżnionych honorowym tytułem Bydgoszczan Stulecia, którzy swoją postawą i działalnością budowali dobre imię Bydgoszczy. W rocznicę śmierci złożyliśmy kwiaty w miejscach upamiętniających Rejewskiego.


O Marianie Rejewskim, matematyku i kryptologu, członku zespołu, który złamał kod niemieckiej maszyny szyfrującej Enigmy, przypominają tablice umieszczone w różnych punktach miasta, ławeczka-pomnik, autorstwa Michała Kubiaka, u zbiegu ulic Gdańskiej i Śniadeckich a także mural na szczytowej ścianie kamienicy przy ul. Gdańskiej 10.  Rejewski to postać, dzięki której II wojna światowa zakończyła się o wiele miesięcy wcześniej. Nie stałoby się tak, gdyby nie poświęcił on swego życia pracy kryptologicznej w polskim przedwojennym Biurze Szyfrów. Uratował setki tysięcy, jeśli nie miliony istnień ludzkich.
 
13 lutego 1980 roku odszedł genialny polski matematyk, Marian Rejewski. W 40. rocznicę śmierci złożyliśmy pamiątkowe kwiaty na ławeczce, pod tablicą pamiątkową w Muzeum Wojsk Lądowych, przed domem przy ul. Wileńskiej oraz na cmentarzu na Powązkach, na którym został pochowany.
 
Poświęcone kryptologowi tablice mieszczą się na frontonie budynku przy ul. Wileńskiej 6, w miejscu gdzie urodził się i mieszkał jako dziecko, na budynku Muzeum Wojsk Lądowych przy ul. Czerkaskiej, na gmachu I LO przy pl. Wolności, gdzie Rejewski uczył się i w 1923 r. zdał maturę (w Państwowym Gimnazjum Klasycznym) oraz na budynku przy ul. Gdańskiej 10 gdzie Rejewski mieszkał w latach 1962-69.


Marian Rejewski wśród Bydgoszczan Stulecia
 
Z okazji świętowania 100. rocznicy powrotu Bydgoszczy do Polski, wspólnie z mieszkańcami wybraliśmy 25 osobistości, które otrzymały tytuł Bydgoszczanina Stulecia. Ostatnie sto lat Bydgoszczy podzieliliśmy na 5 dwudziestoletnich okresów. Każdy z nich miał swoich bohaterów, w dwudziestoleciu międzywojennym niekwestionowanym bohaterem był Marian Rejewski.

Marian Rejewski po zdaniu w 1923 r. egzaminu dojrzałości studiował matematykę na Uniwersytecie Poznańskim. W latach 1928-29 uczestniczył w kursie kryptologii dla studentów kończących studia matematyczne i biegle znających język niemiecki. W grudniu 1932 r., pracując w Sztabie Głównym Wojska Polskiego w Warszawie, rozwiązał szyfr Enigmy. Po dołączeniu do Rejewskiego jego dwóch kolegów ze studiów, Henryka Zygalskiego i Jerzego Różyckiego, razem aż do wybuchu wojny pracowali nad doskonaleniem deszyfru niemieckiej maszyny. W czasie wojny umożliwiło to Brytyjczykom odczytywanie zaszyfrowanej niemieckiej korespondencji. Wojnę, Rejewski z Różyckim i Zygalskim spędzili we Francji i Wielkiej Brytanii, gdzie kontynuowali swoją pracę. Do Polski Marian Rejewski powrócił w 1946 r. Przez 20 lat pracował w bydgoskich przedsiębiorstwach. W 1967 r. przeszedł na emeryturę, a dwa lata później przeprowadził się do Warszawy. Kilka lat później ujawnił swój udział w rozpracowaniu Enigmy. Zmarł 13 lutego 1980 r. w Warszawie. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach.